Sevilay ÇOBAN
Özellikle 2023’ten sonra Türkiye’deki girişimcilik faaliyetlerinde dikkat çeken artışlar, Türkiye’nin küresel girişim sahnesindeki yerini güçlendirirken, ekosistemde yaşanan önemli gelişmeler ve yatırım trendleri, Startups Watch raporuna yansıyor. Rapora göre, 2024 yılının ilk yarısında Türkiye’deki girişimlere yapılan yatırımlar, toplamda 235 anlaşma ile 587 milyon dolara ulaştı.
Bu yatırımların 476 milyon dolarlık kısmı, yalnızca 2024’ün ikinci çeyreğinde gerçekleştirildi. Getir anlaşması hariç tutulduğunda bile, 2024’ün ilk yarısındaki toplam yatırım tutarı, 2019’un tamamından %417 daha yüksek bir seviyeye ulaşmış durumda.
Bu sonuç ise Türkiye’nin girişimcilik ekosisteminde yaşanan hızlı büyümeyi ve artan yatırımcı ilgisini açıkça gösteriyor. Kadın girişimcilerin ekosistemdeki artan rolü ve yabancı yatırımcıların devam eden ilgisi, Türkiye’nin girişimcilik ekosisteminin geleceği için umut verici gelişmeler olarak öne çıkarken, büyüme aşamasındaki girişimlerin desteklenmesi için daha fazla kaynağın ayrılması gerektiği de bu raporun önemli bulguları arasında.
Teknopark sayısı 104’e ulaştı
Öte yandan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan verilen bilgiye göre, Türkiye’de girişimcilik ekosisteminde çok kritik bir öneme sahip olan aynı zamanda bu kültürün yaygınlaşması açısından kuluçka merkezi görevi üstlenen teknoparkların sayısı 104’e ulaştı. Teknoparklarda faaliyet gösteren firma sayısı ise 10 bin 800’e yükselirken, özellikle üniversitelerin ve OSB’lerin bünyesinde faaliyet gösteren merkezler, teknoloji ve inovasyonun gelişimine öncülük ediyor.
Girişimcileri ve start-up’ları destekleyerek sürdürülebilir ekonomik büyümeye de etki eden teknoparklar, inovasyonun teşvik edilmesi, istihdam yaratılması ve ekonomik çeşitlilik sağlanması adına da önemli görevler üstleniyor. Ankara Sanayi Odası’nın geçtiğimiz günlerde yayımladığı “Türkiye’nin Girişimcilik Potansiyeli Raporu” da Türkiye’nin girişimcilik ekosisteminin, ekonomik büyüme ve kalkınma hedeflerine ulaşmada temel bir unsur olarak öne çıktığına vurgu yapıyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayımlanan verilere göre, son 3,5 yılda teknoloji girişimlerine 4,5 milyar dolar yatırım yapıldı. Dünya ölçeğinde teknoparkların gelişimine baktığımızda ise 2024 itibariyle kuluçka merkezleriyle birlikte bu sayı 4 binin üzerinde. %89’u KOBİ niteliğindeki teknopark şirketlerinin %51’i hizmet, %18’i sanayi ve %26’sı Ar-Ge şirketi olarak tanımlanıyor.
Yapay zekâ yine önde
Startups Watch raporuna göre yatırımda öne çıkan dikeyler incelendiğinde; 2024’ün ilk yarısında 29 anlaşma ile bu alanda önemli bir büyümeyle en fazla yatırım alan dikey, yapay zekâ oldu. Colendi, Dgpays, Midas ve Sipay gibi fin-tech girişimlerine yapılan 15 milyon doların üzerindeki yatırımlar, fin-tech dikeyinde tüm zamanların en yüksek yatırım miktarına ulaşılmasını sağladı. Spyke Games’in 50 milyon dolarlık yatırımı, oyun dikeyindeki en büyük yatırımlardan biri olarak öne çıkarken, Türkiye, oyun sektöründe Avrupa’da ikinci, MENA bölgesinde ise birinci sırada yer aldı.
Girişimlerin %23’ünün mimarı kadınlar
2024 yılının ilk yarısında yapılan 235 yatırımın 66’sı kadın girişimcileri içeriyordu ve bu, son 5 yılın en yüksek oranı olan %28’e ulaştı. Bu artışta, TÜBİTAK BiGG Fonu’nun desteklediği 41 kadın girişimcinin önemli bir payı olduğu belirtiliyor. Rapor, Türkiye’deki girişimlerin %23’ü kadın kurucular tarafından kurulduğunu gösterirken, bunun da cinsiyet çeşitliliğinin girişim ekosisteminde giderek daha fazla önem kazandığını ortaya koyuyor.
5 büyük global yatırımcı Türkiye’de
Rapor, Türkiye’nin uluslararası girişimcilik ekosistemindeki yerini sağlamlaştırmada yabancı yatırımcı ilgisinin önemine vurgu yaparken, 2024’ün ilk yarısında yapılan yatırımlardan 12’sinde yabancı yatırımcıların yer aldığı bilgisi paylaşıldı. Yabancı yatırımcı katılım oranı ise %12 olarak kaydedildi. Bu yatırımcılar arasında Anfa, EBRD, Mubadala Investment Company ve IFC gibi önemli uluslararası yatırım fonları bulunuyor.
