Hüseyin VATANSEVER
İçine konulan ürünü koruyan ambalaj, taşıma ve depolamayı kolaylaştırması ile birlikte en temiz ve güvenilir şekilde son kullanıcıya ulaşmasını sağlıyor. Bununla birlikte ambalaj, ürün hakkında bilgi veren bir ortam olarak da görülebilir. Ürünlerin satışa sunulması, pazarlanabilmesi ve tanıtılabilmesinde ambalaj değerli bir malzeme olarak görülebilir.
Ambalaj sadece ürünün nihai tüketiciye ulaşmasında görev üstlenmiyor. Aynı zamanda satış ortamlarına kolaylıkla taşımakta kullanılan ikincil bir ambalaj ile birlikte nakliye sırasında oluşabilecek hasarı önlemek için üçüncül bahsetmek mümkün. Bu durumda ambalaj farklı materyallerin işlendiği geniş bir sektör halini alıyor.
Küresel boyutta bakıldığında ambalaj sektörünün 2023 yılında 1,03 trilyon dolar pazar büyüklüğüne ulaştığı ve 2024 yılında söz konusu hacmin 1,05 trilyon dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. diğer yandan 2034 yılında sektörün küresel pazar büyüklüğünün 2034 yılında 1,44 trilyon dolara ulaşacağı ön görülüyor. Asya Pasifik bölgesi 2023 yılında yüzde 26 ile en yüksek pazar payına ulaşarak küresel pazara liderlik etti.
Materyale göre bakıldığında sert plastik segmenti 2023 yılında kayda değer bir pazar payı oluşturdu. Ürün bazında bakıldığındaysa geçen yıl şişe segmenti ilk sırayı aldı. Son kullanıcı kısmında ise yiyecek içecek sınıfı 2023 yılında küresel pazardan baskın şekilde pay aldı. Ambalaj sektöründe kullanılan materyal açısından bakıldığında ise kağıt segmentinin gelecek 10 yıllık dönemde küresel pazara hakim olması bekleniyor.
İhracata odaklanan sektör 180 ülkeye ulaşıyor
Başta Asya olmak üzere Kuzey Amerika ve Batı Avrupa bölgelerinde artan ambalaj tüketimi ve sürdürülebilir ambalaj çözümlerine yönelik talep, 2024 yılında küresel pazarın büyümesini destekliyor. Söz konusu büyüme daha çok kâğıt, karton, oluklu mukavva ve sert (rijit) plastik ambalaj sektörlerinde yaşanıyor.
Türkiye’de ise yaklaşık 490 milyar dolar tutarındaki bir ekonomik hareket ambalaj üretimi ile gerçekleşiyor. İhracata odaklı Türkiye’nin ambalaj sektörü ise üretiminin en az yarısını ihraç edebilmek hedefiyle çalışmalarını sürdürüyor. Bu kapsamda sektör, 180’i aşan ülkeye ihracat gerçekleştiriyor.
Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) tarafından açıklanan verilere göre 2023 yılında sektörün ihracatı 6,85 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ayrıca ambalaj sektörü 2,25 milyar dolar dış ticaret fazlası verdi.
Bunun yanı sıra 2024 yılının ilk 6 ayı ile ilgili veriler de netleşti. Buna göre bu yılın ilk yarısında sektörün ihracatı 3,32 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. İhracat miktarı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7 artıran sektör, 1,15 milyar dolar dış ticaret fazlası verdi. Sektörün en çok ihracat gerçekleştirdiği ilk üç ülke sırasıyla Birleşik Krallık, Almanya ve ABD oldu.
2024 yılının ilk yarısı ile ilgili detaylara bakıldığında ihracatın 1,5 milyon ton olarak gerçekleştiği ve 2023’ün aynı dönemine göre yüzde 7 artış kaydettiği görülüyor. Diğer yandan 2023 yılının ilk 6 ayında yarısında 3,4 milyon dolar olan ihracat, 2024’ün aynı döneminde 3,3 milyar dolara geriledi ve değer olarak yüzde 7 azaldı.
Yakın coğrafyadaki savaşlar değer bazında düşüş olarak yansıyor
Türkiye her ne kadar katma değeri yüksek, kaliteli ürünleriyle küresel pazarda tanınıyor olsa da 2024 yılının ilk 6 ayında miktar bazında artış, değer bazında ise hafif de olsa ambalaj sektöründe bir düşüş yaşadı. Değer bazında yaşanan düşüşün en önemli sebebi olarak ülkemize yakın coğrafyalarda yaşanan savaş ve çatışma ortamı gösteriliyor.
Diğer yandan küresel boyuttaki ekonomik durgunluk ve belirsizlik ortamı sektörü olumsuz etkiliyor. Türkiye’nin ambalaj sektörü ise çareyi henüz ihtiyacının yüzde 15’ini karşıladığı Avrupa pazarında görüyor. Kalite beklentisinin yüksek olduğu Avrupa pazarı aynı zamanda ambalajda hızlı ürün tedariki talep ediyor. Ayrıca sektör için ABD’de büyük fırsatlar barındıran cazip bir pazar olarak görülüyor.
