Sabah Gazetesi’nde yer alan habere nazaran İş Kanunu’ndaki birtakım kritik ayrıntılar Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için emeklilik kapısı açabiliyor. Primi yatırılmayanlar için 3 başlıkta dava açma seçeneği var. Buna nazaran, 8 Eylül 1999’a kadar girişi olup lakin primi yatırılmayanlar için dava kapısı açık.
İşe giriş tarihi, “çırak, stajyer” olunmadığı halde bu statü ile gösterildiyse ya da Eylül 1999’dan evvel işe başlanmasına rağmen 2000’den sonra sigorta girişi yapıldıysa vakit aşımı müddeti işlemez, dava açılabilir.
Çalışılan işyerinde en az bir sigortalı çalışanın şahitliği ile dava kazanılabilir. Hizmet tespit davaları yaklaşık 2 ayda sonuçlandırılır. Hak düşürücü mühlet sigorta yapılıp primlerin yatırılmadığı ya da müfettiş incelemesi ile belgelendirilen durumlarda işlemez.
Bunlara ilaveten bir de evvel sigortasız çalıştırıldığı işyerinde daha sonra sigorta yapılan çalışanlarda 5 yıllık müddete bakmadan geriye gerçek tescil davası için başvurulabilir.
Kuruma müracaat yapılabilir
Örneğin bir kişi 1998’de işe başlayıp SGK’ya sigorta bildirimi yapılmasına rağmen birinci prim ödemesi tıpkı işyerinde 2000’de başlatıldıysa, kuruma başvurularak sigorta başlangıç tarihi düzeltilmesi talep edilebilir.
Olumsuz cevap durumunda da hizmet tespit davası açılabilir. Emekli aylığı bağlanmasını sağlayacak birtakım kritik ayrıntılara yönelik merak edilen soruların cevapları şöyle:
Sigortasız çalışılan yıllara yönelik dava açma süreci nasıl işliyor?
Sigortalılığın başlangıcı, kişinin kurum kayıtlarına geçen birinci işe giriş bildirgesindeki yazılı tarihtir. Bir işyerinde 2 yıl sigortasız çalıştıktan sonra işten çıkarılan işçi için beş yıllık hak düşürücü müddet işten ayrıldığı günden itibaren başlar.
Diğer yandan 2 yıl sigortasız çalıştırıldıktan sonra sigortası yapılıp 10 yıl daha çalıştırılan kişi 2022 tarihinde işten çıktıysa 2027’nin sonuna kadar sigortasız çalıştırıldığı devir için dava açabilir. Kesintisiz çalışmanın bittiği yılın sonu başlangıç kabul ediliyor.
Sigorta teşebbüs 1997 olmasına rağmen prim başlangıcım 2001 görünüyor. Hizmet tespiti için dava açma hakkım var mı?
Çalıştığı halde işe başlaması SGK’ya bildirilmeyen ya da geç bildirilen dava açarak EYT’li olabilir. 1997’de işe girmenize rağmen ismine prim yatırılmamış ve sıfır gün olarak patron tarafından çıkarılmışsanız iki yolla hakkınızı arayabilirsiniz.
Birinci adımda SGK’ya başvurup sigorta başlangıç tarihinin düzeltilmesi istenebilir. Olumsuz cevap gelirse da hizmet davası açılabilir. Çalıştığınız işyerinde en az bir sigortalıyı varsa iki şahit göstermeniz davayı kazanmanızı kolaylaştıracaktır. 5 yıllık vakit aşımı mühleti kelam konusu olmayacak.
Bazı hukuk ofisleri sigorta girişini 8 Eylül 1999’a çekeceklerini sav ediyor. Bu mümkün mü?
Son devirde geriye dönük olarak sigorta girişi yaptırabileceklerini sav eden hukuk ofislerine karşı dikkatli olmakta yarar var. Organize çalışan bu avukatlar, “Dosyanı biz alacağız. Bir şirket var oraya dilekçe vereceksin, senin süreçlerin geç yapılmış diye süreçleri takip edeceğiz, 8 Eylül 1999 öncesi işe başlatmış göstereceğiz” biçiminde vaatlerde bulunuyor.
Bakanlık bu kapsamda yapılacak müracaatları risk kümesinde ayrıyeten ele alacak. Bu tıp organize çalışmalar kapsamındaki müracaatlar değerlendirilmeyecek.
Aynı iş yerinden birden fazla giriş-çıkış yapanların dava açma mühleti ne vakit başlar?
Hizmet tespit davasını kişinin kendisi yahut vefat durumunda mirasçıları açabilir. Hizmet tespitine bahis işyerinde hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde mahkemeye başvurulabilir.
Aynı iş yerinde birden fazla giriş-çıkış yapanların dava açma mühleti de işten birinci ayrıldıkları tarihte başlar. Sigortalının vefatı durumunda mirasçılar sigortalının mevt tarihinden itibaren dava açabilir.
Dava yaklaşık kaç ay sürer, mahkemenin lehime karar vermesi durumunda EYT kapsamına girebilir miyim?
Muhakeme yöntemine nazaran yaklaşık iki ayda sonuçlanıyor. Karar yüksek mahkemeye taşındıysa bir ay içinde gerekçeli karar bildirilir. İş Kanunu’nda öngörülen zarurî arabuluculuk kapsamı dışında bulunuyor.
Hizmet tespit davası açmadan evvel arabulucuya başvurma zaruriliği bulunmuyor. Bu davada sonuç katılaşmadan icra edilemeyen kararlardır.
Çalıştığım yıllara ait bordro değil de hesap fişi olması 5 yıllık vakit aşımını önler mi?
Belgelerin verilmesi durumunda olduğu üzere çalışmaların sigorta müfettiş raporuyla saptanması halinde de hak düşürücü müddetin geçtiğinden kelam edilemez.
Yargıtay kararına nazaran aylık sigorta primleri bildirgesi, dört aylık sigorta primleri bordrosu, sigortalı hesap fişi üzere dokümanları sunanlar için hak düşürücü müddet uygulanmıyor.
Kararda bu evraklardan birinin patron tarafından verilmesi halinde burada kurumun emekçinin çalışmasından haberdar olduğu kabul ediliyor. Bu durumda hizmet tespiti davası için hak düşürücü mühletin varlığından kelam edilemeyeceği belirtiliyor.
