Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Geçtiğimiz yıl gerçekleştirdiği 5.7 milyar dolarlık ihracatla 290 milyar dolarlık küresel pazardan yüzde 2 pay alan Türkiye endüstriyel mutfak ve çamaşırhane sektörü, bu yıl ihracatı 7 milyar dolara çıkarmayı amaçlıyor.
Ancak gerçek potansiyelin 10 milyar dolar olduğunu söyleyen Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TUSİD) Başkanı Bekir Topuz, “Ana hammaddemiz olan paslanmaz çelikte yüzde 8 olan vergi oranı ocak ayında yüzde 12’ye çıkarıldı. Bu da üretim maliyetlerimizde yüzde 50 artışa neden oldu.
Bu da en yakın rakiplerimizle rekabet etme gücümüzü düşürüyor” dedi. Verginin sıfırlanması durumunda sektör ihracatının 10 milyar dolara çıkacağını ifade eden Topuz, “Türkiye’de haddeleme yapan sadece bir firma yüzünden 11 yıldır korumacılık uygulanıyor. Bu firmanın yıllık kapasitesi 200 bin ton, sektörün ihtiyacı 650 bin ton. Hammaddenin yüzde 70’ini ithal etmek durumundayız” ifadesini kullandı.
Öte yandan sektörün 3.3 milyar dolar dış ticaret fazlası verdiğini kaydeden Topuz, ihracat birim fiyatını ise 4.55 dolar, sadece mutfak bölümünde ise 9-10 dolar olarak açıkladı. Endüstriyel mutfak sektörü, bu yıl 7 milyar dolarlık ihracat hedefine Amerika pazarına odaklanarak ulaşmayı planlıyor. Sektörde Amerika’nın tek başına 76 milyar dolarlık ithalatı bulunduğunu açıklayan Bekir Topuz, “Bizim buradaki payımız sadece yüzde 0.34. Bunu artırmalıyız. Ayrıca Amerikan standartlarına uyumlu belge verecek laboratuvar eksiğimizi gidermeliyiz” dedi.
Bu yıl özellikle Kuzey ve Güney Amerika pazarına da odaklanacaklarını dile getiren Topuz, şunları söyledi: “Ev dışında yemek tüketilen her yerde varız. Cihaz grubunda yaklaşık 4 bin; set üstü grubunda ise yaklaşık 70 bin çeşit ürün sunuyoruz. Hem Kuzey hem de Güney Amerika hedef pazarlarımız. Şimdiye kadar Amerika’ya yeterli önemi vermiyorduk. Ancak son 2 yıldır Amerika pazarına yöneldik. Endüstriyel mutfak sektörü olarak geçen yıl ABD’ye 210 milyon dolarlık ihracat yaptık. ABD pazarından yüzde 1 pay alsak, Türkiye’deki her fabrika üretimini ikiye katlar.”
Rusya’dan talep var ancak para transferi sorunlu
Amerika pazarında yerel markaların ve Çin’in hakimiyetinin olduğunu da belirten Bekir Topuz, “Toplamda yaklaşık 160 ülkeye ihracat yapıyoruz. İhracatta sırasıyla İngiltere, Almanya, Fransa İtalya, Mısır, İsrail ve ABD öne çıkıyor. Toplam ihracatımızın yüzde 55’ini Avrupa Birliği ve İngiltere’ye gerçekleştiriyoruz. Avrupa’yı artık fethettik. Kuzey Afrika’nın tamamında varız. Dünyada mutfak sektörü olarak ihracattan yüzde 2 pay alıyoruz. Bu da bizi dünyada 8. sıraya yerleştiriyor.
Avrupa’da ilk 5’teyiz. Yurt dışında yol, köprü, hastane yapımı esnasında kurulan şantiyelerin tamamında Türk mutfakları kullanılıyor. Suudi Arabistan’da ihracat artış hızı yüzde 500’lere çıktı. Şu an Kızıldeniz’de yaşanan gelişmeler nedeniyle ticaretin yön değiştirdiğini görüyoruz. Her bölgeden ciddi talepler alıyoruz; firmalar da bu yüzden karlılığı önceliklendiriyor. Rusya pazarından talep, bir önceki yıla göre 2 katına çıktı ancak para transferi sorunu halen devam ediyor” yorumunu yaptı.
“Kontrollü eleman ithal etmeliyiz”
Her sektörde olduğu gibi endüstriyel mutfak alanında da özellikle vasıfsız işçi ve ara eleman sorunu yaşandığını söyleyen Bekir Topuz, “Sektörümüzde minimum maaş skalası bin dolar. Eleman açığı yüzünden kapasitelerimizi artıramıyoruz. Kaçak yollarla değil de Batılı ülkelerde olduğu gibi kontrollü bir şekilde işçi ithal etmeliyiz” dedi.
“Bu faizlerle kredileri ödemek mümkün değil”
TUSİD Başkanı Bekir Topuz, sektörün iç pazarda kalite standartlarını oturttuğunu söyledi. Topuz, “Özkaynak-larıyla büyüyen sektörümüzde üretilmeyen ürün yok gibi. İç tüketimde de yerli ürünler tercih ediliyor. Turizm ve gastronomi sektörünün büyümesiyle bizim alanımız da büyüyor” dedi. Endüstriyel mutfakta tüm firmaların kapasitelerinin yüzde 95’ini kullandığını ifade eden Topuz, “Yani kimse fazladan bir siparişi karşılamaya uygun değil. Mevcut faizlerle hiç kimse kredi kullanamıyor. Finansmana erişim aslında kolay ama bu faizle ödemek mümkün değil” dedi.
