ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, dün (26 Haziran) yaptığı günlük basın toplantısında, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nden (IKBY) Türkiye’ye yapılan, fakat açılan tahkim davasının sonuçlanması sonrası durdurulan petrol ihracatına ilişkin soruya yanıt verdi. Miller, “Bu konudaki tavrımız ve kuzey Irak’tan petrol ihracatının devamına desteğimiz konusunda net olduk” ifadelerini kullandı.
Gündeme ilişkin soruları yanıtlayan Miller’a konu hakkında soru yönelten bir gazeteci, ‘Rusya’nın IKBY’den petrol ihracatının durmasıyla Türkiye’de ortaya çıkan açığı kapattığını ve Türkiye’nin mayıs ayında 1,7 milyon ton Rus ürünü ithal ettiğini’ söyledi. Bu rakamın Nisan 2023’e göre yüzde 20’den fazla, Mayıs 2022’ye göre ise yüzde 100 artışa işaret ettiğini kaydeden gazeteci, Miller’a ABD’nin bu konu hakkındaki tepki ve yorumunu sordu.
“Tavrımız net”
Miller, bu soruyu şöyle yanıtladı: “Ortaklarımızla özel diplomatik görüşmelerimiz hakkında konuşmayacağımızı söyleyeceğim. Ancak, bu konudaki tavrımız ve kuzey Irak’tan petrol ihracatının devamına desteğimiz konusunda net olduk. Türk ve Iraklı yetkililerin 19 Haziran’da petrol ihracatına yeniden başlamak üzere bir araya gelmelerinden memnuniyet duyuyoruz. Bu konuda ilerleme sağlanmasını teşvik etmeye devam edeceğiz.”
Ne yaşanmıştı?
Irak, Türkiye’nin Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) çıkardığı petrolü Kerkük-Ceyhan ham petrol boru hattı üzerinden ithal etmesinin iki ülke arasındaki anlaşmayı ihlal ettiğini savunarak 2014 yılında tahkim davası açmıştı. Irak’ın 25 Mart 2023 tarihinde Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nde açtığı davayı kazanmasının ardından, IKBY’den Türkiye’ye gelen günlük 450 bin varillik petrol ihracatı durmuştu.
Tahkim mahkemesinin ayrıca Türkiye’nin Irak yönetimine 1,4 milyar dolar ödemesine karar verdiği aktarılmıştı. Ancak Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, tek taraflı bir tazminat ödemesinin gerçekleşmeyeceğini, iki tarafın da kabul edilen ve reddedilen talepleri olduğunu, iki tarafın da tazminat ödeyeceğini duyurmuştu.
Bağdat ile Erbil yönetimleri, nisan ayının başında Türkiye üzerinden petrol ihracatına devam edilmesi için anlaşmaya varmıştı ancak boru hattından petrol akışı henüz sağlanmadı. IKBY’den yapılan açıklamada, Türkiye’ye petrol ihracatının müzakerelerin tıkanması yüzünden hala başlamadığı bildirilmişti. IKBY Dış İlişkiler Sözcüsü Lawk Ghafuri, “Petrol akışıyla ilgili ilgili her şey artık Bağdat ve Ankara’nın elinde, her iki taraf da petrol akışını yeniden başlatmak için bir anlaşmaya varmalı” demişti
