Özlem ERMİŞ BEYHAN
Çatısı altında 30 federasyon ve 300’den fazla dernek bulunan TÜRKONFED, iş insanlarının Türkiye hayali yolunda Cumhuriyetin 100’üncü yılında sivil toplum kuruluşu temelli bir kalkınma hareketi başlatıyor. TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, “Anadolu’da tüm imkansızlıklara, resesyon beklentilerine karşın muazzam bir yatırım yapma isteği var, potansiyelimiz çok yüksek” dedi.
Türkiye’nin gönüllülük temeliyle bir ortaya gelmiş en büyük bağımsız iş dünyası örgütü Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Türkiye’nin topyekun kalkınması maksadıyla çalışmalarını hızlandırmış durumda. Cumhuriyetin 100’üncü yılında tüm Türkiye genelindeki 30 federasyon ve 300’den fazla dernek ile 81 vilayette 81 toplantı planlanıyor. TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, gayelerinin Türkiye’nin iktisatta günlük hususları aşarak daima birlikte gerçek yere bakılmasını sağlamak olduğunu söyledi.
Sönmez umutlu, zira geleceğe Anadolu’dan bakıyor. Anadolu’da iş insanlarının büyük bir yatırım isteği içinde olduğunu görüyor. Şöyle anlattı: “Anadolu’da muazzam bir yatırım yapma isteği görüyoruz. İmkan olmamasına karşın, resesyon beklentilerine rağmen… Potansiyelimiz çok yüksek. Çok dinamik bir ülkeyiz, iş insanlarımız çevik, esnek, her zorluğa karşı üretimin peşinde.”
TOKİ konut değil fabrika yapsın
Ancak Anadolu’nun kaygısı de çok. TÜRKONFED Başkanı’nın sıkıntılara tahlil teklifleri iş dünyasının nabzını ortaya koyuyor. Yatırım iştahı var lakin büyük pürüzler de ortada. Örneğin fabrika yapacak arazi ve inşaat maliyetleri iş dünyasının elini kolunu bağlıyor. Bu nedenle Sönmez, “TOKİ konut yapacağına fabrika yapsın. Böylelikle üretim ve istihdam artsın, gelir düzeyi yükselsin. İş insanları kolları sıvadıktan sonra yatırım için ayırdığı bütçenin yüzde 70’i yere, fabrikaya gidiyor. İş makine almaya gelince tıkanıyor” dedi.
Kredide vadeler uzamalı
Peki son açıklanan Kredi Garanti Fonu (KGF) paketi iş dünyasının beklentilerini karşıladı mı, finansmana erişim problemini çözecek mi? Sönmez, 250 milyar liranın Türkiye iktisadı açısından küçük lakin kıymetli bir kredi imkanı olduğunu söyledi. İş dünyasının finansman problemine daha uzun vadeli bakılması gerektiğini anlattı:
“Bir yatırımın karar evresinden tamamlanmasına kadar geçen müddet ortalama 2 yıldır. Yeni yatırım, kapasite artırma daima bir mühlet ister. Meğer siz 6 ay sonra kredinin geri ödemesini başlattığınızda iş dünyası açısından bunun handikapları oluyor. Yatırıma yönelik krediler daha uzun vadeli olmalı. Kredi skalasını üretim odaklı formda geliştirmek zorundayız.”
TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, yeri olanın, sermayesi olanın kredi bulabildiği sistemin değişmesinin ülkeyi katma kıymeti yüksek üretime gerçek götüreceğini vurguladı. Sönmez, “Avrupa’da taban fiyatlı oranı yalnızca yüzde 7. Türkiye’de ise iki şahıstan biri taban fiyatlı. Krediler katma pahalı yatırıma akmaya başladığında, Türkiye’de işgücünün yüzde 50’sinin taban fiyat aldığı yapı da değişecektir. O vakit taban fiyat konusu da Türkiye’nin gündeminden düşer.”
Yeşil dönüşüm finanse edilmeli
Türkiye’nin önünde yeşil dönüşümün bir risk değil büyük bir fırsat olduğunu ortaya koyuyor Sönmez. TÜRKONFED bu vizyonla eğitimlere, Anadolu’nun dört bir köşesinde yeşil dönüşüm merkezleri kurmaya başladı. Amaç, KOBİ’lere evvel yeşil dönüşüm muhtaçlığını anlatmak, sonra bir yol haritası çizmek. Ancak burada da yol gelip finansmana takılıyor. TÜRKONFED Lideri telaffuzdan aksiyona geçmek gerektiğini söyledi: “Yeşil yatırımlar önceliklendirilmeli. KOBİ’lere özel yeşil dönüşüm finansmanı için takviye verilmeli.”
İş dünyasının hayalindeki Türkiye
TÜRKONFED, “Hayalimizdeki Türkiye’ye de 85 milyon insanımız ile birlikte çalışarak, birlikte üreterek ve birlikte paylaşarak ulaşacağız” diyerek, hayal edilen Türkiye’nin fotoğrafını şöyle ortaya koydu:
- Yerküreyle ve yeşil dönüşüm ile uyumlu ekonomik atılımı başlatmış;
- Sosyal, laik ve demokratik hukuk devletini tekrar inşa etmiş;
- Güçler ayrılığını, istikrar ve denetleme sistemlerini yerli yerine oturtmuş;
- Yargının tam bağımsızlığını tesis etmiş;
- Avrupa Birliğine üye olmuş;
- Toplumsal ve siyasal uzlaşmalar ile yeni periyodun, yeni ve sivil anayasasını yapmış;
- Hukukun üstünlüğüne inancı artırmış, ortak yaşama iradesi ile güçlü bir toplumsal dönüşümü başarmış,
- Cinsiyet eşitliğine hassas siyasetler geliştirmiş, ayrımcılığın, ötekileştirmenin, kutuplaşmanın olmadığı toplum devlet mutabakatını sağlamış;
- Onurlu ömür hakkını kurumsallaştırmış ve garanti altına almış;
- Adaletsizlik ve yoksullukla uğraş siyasetlerinin, global öncülerinden olmuş bir Türkiye hayal ediyoruz.
100’üncü yılda Anadolu’nun 81 vilayetinde kalkınma atağı başlatıyor
TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, “Küresel risklerin arttığı bu devirde ülke olarak iki değerli avantajımız öne çıkıyor: Esnek, krizler karşısında bağışıklık sistemi güçlü olan iş dünyamız ve Anadolu’daki üretim gücümüz… Yerelden globale uzanan kalkınma yolumuz Anadolu’dan, KOBİ’lerimizden geçiyor” dedi. Tüm bu kanılardan hareketle TÜRKONFED 20 Ocak’ta ‘100. Yıl Buluşmaları’ ismi altında bir proje başlattı. Sönmez projenin ayrıntılarını şöyle anlattı: “Bandırma’dan başlatacağımız bu proje kapsamında 26 kalkınma ajansının olduğu her yerde 26 bölgesel federasyonumuzun sorumluluk alanındaki 81 vilayetimizde 100. Yıl Buluşmaları ismi altında bir dizi aktiflik gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Gayemiz ikinci yüzyıla girerken TÜRKONFED’in Yeni Devir Yeni Ufuklar vizyon dokümanını anlatmak, hayalimizdeki Türkiye’yi paylaşmak; ortak akıl ile uzlaşma tabanında ülkemizin aydınlık geleceğine katkı koymak. Bu kapsamda tüm federasyonlarımızdan, derneklerimizden bölgelerine ve ülkeye kıymet yaratacak projeler geliştirmelerini isteyeceğiz. Anadolu’nun kalkınma dinamiklerini harekete geçirecek dijitalleşmeden yeşil dönüşüme, girişimcilikten gençlik ve bayana, demokrasiden mahallî kalkınmaya projelerimizi 100. Yıl Buluşmaları kapsamında kapsayıcı ve iştirakçi işbirlikleri ile artırmak en büyük maksadımız. “
“Krediye erişimde sorun yaşayanların oranı % 90’ı buldu, KGF lakin bir nebze rahatlatır”
TÜRKONFED her çeyrek nizamlı olarak 30 federasyon ve 300’ün üstünde derneğin iştirakiyle İş dünyasının nabzını ölçüyor. Son çeyrek anket sonuçlarının şimdi yeni geldiğini söyleyen TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, bu son sonuçları önüne alarak Anadolu iş dünyasının düşüncelerini şöyle anlattı: “TÜRKONFED üyelerinin yüzde 84’ü 2022 genelinde finansmana erişim sıkıntıları yaşadığını belirtti. Yüzde 80’i, 2022’nin ikinci altı ayında finansmana erişimin zorlaştığını söyledi. Yüzde 77’si finansal risklerin artacağını düşünüyor. Krediye erişimde sorun yaşayanların oranı yüzde 90. Uygulanan düşük faiz siyaseti nedeniyle siyaset faizi ile gerçek faiz ortasındaki makas açılıyor. Son 3 ayda bankaların kredi verme iştahındaki azalma, özel dala çok net yansımış durumda. KGF kredileri işletme sermayesi sorunu yaşayan ve uzun vadeli finansman meseleleri yaşayan başta KOBİ’lerimiz olmak üzere işletmelerimizin önünü açacak ve güçlü devirde cansuyu misyonu görecektir. Lakin unutmamak gerekir ki ulusal gelirimizin 2022 sonuyla 13,5 trilyon TL’ye yaklaştığı iddia ediliyor. Münasebetiyle 250 milyar TL’lik KGF paketi; azalan siparişler ile fiyat ve EYT maliyetlerinin baskısı altındaki işletmeleri lakin bir nebze rahatlatabilecektir. Güç ve üretici fiyatlarındaki artış maliyetleri de yükseltiyor. Çoklukla ihracata odaklanıyoruz ancak bu gereksinimler aslında ithalatta ve üretimde de zorluk yaşama ihtimalini beraberinde getiriyor.”
Enflasyon döngüsünden kurtulmak imkansız görünüyor
Enflasyon TÜRKONFED Başkanı’na nazaran 2022 yılında olduğu üzere 2023’te de ülkemizin öncelikli gündemi olmaya devam edecek. Sönmez, “Mevcut para siyaseti rejimi ve iktisat idaresinin ekonomipolitik amaçları bağlamında enflasyon döngüsünden kurtulmak imkansız görünüyor. Optimist bir bakışla yüzde 30- 70 ortasında dalgalanan bir enflasyon patikasına girmiş oluruz. Bu türlü bir senaryoda ülkemizin iktisat bilimi çerçevesinde, kalıcı bir tedavi ve ıslahat gündemini hayata geçirmeden çıkması sıkıntı görünüyor” dedi.
Kadın olmadan kalkınma olmaz
TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, bayanlar olmadan bir ülkenin kalkınmasının mümkün olmadığını söyledi. “Kadın birinci öncelik. Anadolu’da bayanlarımız birbirinden etkileyici muvaffakiyet öykülerine imza atıyorlar. Bu şu açıdan da çok değerli, bu rol modelleri onları izleyen öteki bayanlara “O yaptı ben de yapabilirim, o başardı ben de başarabilirim” hissini veriyor, motive ediyor” dedi. Sönmez TÜRKONFED olarak bayan girişimciliğini özel olarak desteklediklerinin altını çizdi.
İlk röportaj Nezih Demirkent ile…
TÜRKONFED Lideri Süleyman Sönmez, sivil toplum çalışmalarına iş hayatına girdiği birinci devirden beri gönül vermiş bir iş insanı. Sönmez DÜNYA Gazetesi’nin kendisi için özel bir ehemmiyete de sahip olduğunu anlattı: “Ben şimdi çok genç iken, Adana Genç İş insanları Derneği Lider Yardımcılığı vazifesini yaparken, birinci röportajımı DÜNYA Gazetesi’nin kurucusu merhum Nezih Demirkent ile yapmıştım. DÜNYA Gazetesi her vakit Anadolu’daki iş beşerinin destekçisi olmuştur, yanında inançla yer aldığımız bir gazete olmuştur” dedi.
