“İstanbul Boğazı’ndan Geçen Gemilerden Hava Emisyon Envanteri Analizi” Projesi, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü ile Güney Kore Ulusal Araştırma Vakfı (NRF) işbirliğinde ocak ayı içinde başlatılacak ve 2 yıl sürecek.
TÜBİTAK takviyeli proje kapsamında birinci etapta İstanbul Boğazı’nda farklı noktalara yerleştirilecek sensörlerle gemilerin saldığı etrafa ziyanlı emisyonlar hesaplanacak.
AA muhabirine projenin detaylarını anlatan İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Müdürü ve projenin yürütücüsü Prof. Dr. Cem Gazioğlu, yılda ortalama yaklaşık 40 bin geminin İstanbul Boğazı’nı kullanarak Türk boğazlar sistemine girişi yaptığını söyledi.
Gemilerden kaynaklı baca gazı emisyonlarının hesaplanması gerektiğini belirten Gazioğlu, “Çünkü dünyamız artık bu çeşit emisyonlara karşı çok hassas, belirli tolerans hudutlarına geldik. Esasen bu, Türkiye’nin boğazlar konusundaki hakimiyetini de pekiştirecek diye düşünüyoruz. Burası sonsuz bir kaynak değil, buradan geçecek gemilerin bir hududunun olması gerektiğini düşünüyoruz. Bu sonu koyabilecek hususlardan birisi de emisyonlar. Dünyada artık ne kadar üretim yaptığınızdan çok, bu üretimi nasıl yaptığınız ve nasıl naklettiğiniz değerli.” diye konuştu.
Çevre koşullarının hiçe sayıldığı üretim ve lojistik anlayışının artık terk edildiğine dikkati çeken Gazioğlu, kaynakların yanlışsız ve sürdürülebilir halde yönetilmesi, etrafa hassas üretim yapılması ve eserlerin etrafa hassas halde nakledilmesi gerektiğini, Türk boğazlar sisteminin de bu manada değerli bir lokasyon olduğunu vurguladı.
Gazioğlu, şöyle devam etti:
“Türkiye’nin boğazlar üzerindeki hakimiyetini etraf boyutunda da göstermesi gerekiyor, bunu da araştırma projeleriyle gerçekleştirmek mümkün. Boğaz’da muhakkak noktalara yerleştireceğimiz sensörler, gemi kaynaklı emisyonları hesaplamamızı sağlayacak. Biz aslında bir hesap formülü geliştirmiş durumdayız fakat o hesap prosedürü oradan geçen geminin ana makinesine nazaran bir yaklaşım içeriyor. Bizim buradaki ana yaklaşımımız, ‘Gemi geçtikten sonra ne kadar emisyon bıraktı?’ üzerine. Sensörler vasıtasıyla gemi geçtikten sonra bunu değerlendirebileceğiz. Biraz daha rafine bir sonuç elde etmeyi bekliyoruz.”
İstanbul Boğazı’ndan geçen gemilerin anlık verileri sisteme girilecek
Ölçümlerin birinci olarak İstanbul Boğazı’ndaki 3 noktadan başlayacağını lakin bu sayının artabileceğini kaydeden Gazioğlu, Güney Kore’nin bu mevzuda geliştirdiği bir sistem olduğunu, kendilerinin de kelam konusu sistemi Türk boğazlarına adapte ettiklerini bildirdi.
Gazioğlu, “Onların geliştirdiği sistem doğal su geçişlerinde gemilerin olduğu bir sistem, kentleşmenin olmadığı yerlerde çalışan sistemlerdi. Biz ne yazık ki etrafında yaklaşık 15 milyon insanın yaşadığı bir kentten bahsediyoruz ve kentin de bir emisyon kaynağı var. Buradaki emisyon kaynağımız mahallî trafik ögeleri. Gemi geçtiğinde bu emisyonları nasıl ayırt edeceğiz? Temel olarak boğazdan geçen gemilerin o anlık verisini da gireceğimiz sistemden bahsediyoruz. Teorik olarak birtakım çalışmalar yaptık, onu pratiğe dökeceğiz.” diye konuştu.
Yerel ögelerin bütün motor bilgilerine sahip olduklarını lakin transit geçiş yapan gemilerin motor hacimlerini bilmediklerini, bu durumun kendileri açısından en büyük problem olduğunu lisana getiren Gazioğlu, “Geminin ana makinesini bir formda öğrenebilirsiniz ancak yardımcı makine dediğimiz jeneratörler var. Bunlar bizim kent çizgileri vapurlarının motoru kadar yakıt harcıyorlar, o yüzden gemi geçtikten sonra bıraktığı etkiyi hesaplamak istiyoruz.” sözlerini kullandı.
“Farklı yakıt çeşitlerine geçmek gerekiyor”
Denizcilik kesiminin iklim krizinin sonuçlarına katlanmak zorunda olduğu görüşünü paylaşan Gazioğlu, kesimde eski üretim tekniklerinin vakitle terk edileceğini, gemilerin farklı yakıtlar kullanmasının kelam konusu olabileceğini vurguladı.
Kısa aralıklı nakliyecilikte elektrikli motorlar üzerine bir dönüşüm beklendiğinin lakin büyük tonajlı gemiler için bu dönüşümün çok kolay olmadığının altını çizen Gazioğlu, “Elektrikli bir geminin aylarca seyirde olması çok kolay değil. Farklı yakıt tiplerine geçmek gerekiyor, buna nazaran gemi makinelerinin üretilmesi gerekiyor. Halihazırdaki gemilerin bu dönüşümü yapması mümkün değil. O yüzden gemicilik dalına bir amaç konulacak, vakit içinde gemilerin dönüştürülmesi istenecek.” değerlendirmesinde bulundu.
Gazioğlu, “Yaptığımız çalışma ‘Ben bu havzada, bu tıp gemilerin, Boğaz’dan geçebileceği halde dizayn edilmesini istiyorum.’ diyebilmeyi sağlayacak. O vakit biz boğazlarımızı risk teşkil eden yaşlı gemilerden arındırabilmiş olacağız, elimizde ilerleyen yıllar için bir parametre olacak.” dedi.
