Nagihan KALSIN
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) Sosyal Tesisleri’nde düzenliği basın toplantısında, 2024- 2028 yıllarında uygulanacak Hayvancılık Yol Haritası’nı açıkladı. Bakanlık olarak görevlerinin 85 milyon vatandaşın ve 57 milyondan fazla turistin gıda ihtiyacını güvenilir şekilde karşılamak olduğuna işaret eden Yumaklı, yol haritası hazırlanırken verimli, kaliteli ve sağlıklı üretimi artırmayı amaçladıklarını söyledi. Yumaklı, yol haritasının ilk başlığının “Hayvansal Üretimin Planlanması” olduğunu aktararak, “Yeni sistemde, üretimin, maliyet, kapasite ve pazarlama imkânları doğrultusunda planlamasını ve ürünlerin bölgesel bazlı nerede, ne kadar üretileceğine dair üretim modelini oluşturduk.
Stratejik öneme sahip kırmızı et, beyaz et, süt ve yumurtanın, kaliteli, yeterli ve sağlıklı üretiminin devamlılığı için, suyu merkeze alan ve doğal kaynakların korunduğu bir sistemle üretimi planlıyoruz. Bunu da hayvansal üretimin en temel girdisi kaliteli kaba yem üretim kapasitesini, mera varlığımızı ve yapılarını, pazarlama imkânlarını dikkate alarak gerçekleştiriyoruz. Ayrıca, sözleşmeli üretim modelini de yaygınlaştırıyoruz” diye konuştu.
Yeni destekleme modelinde 3 başlık belirlendi
Hayvancılık işletmelerinin ekonomik açıdan güçlü, dirençli ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşmasını sağlamak amacıyla etkin bir destekleme modeline geçtiklerine dikkati çeken Yumaklı, “Burada da desteklemelerimizi ‘temel’, ‘yönlendirici’ ve ‘verimlilik’ odaklı başlıkları altında üçe ayırdık. Mevcut modelde aşısı ve kaydı olan her buzağıya destek veriyorduk.
Yeni modelde buzağının yanı sıra aşısı ve kaydı yapılan her kuzu ve oğlak için de destek veriyoruz” ifadelerini kullandı. Yumaklı, mevcut desteklemelerde işletme büyüklüğüne göre belirli sınırlandırmalar olduğunu anımsatarak, yeni desteklemelerde bu sınırlandırmaları kaldırıp, üreten herkese, ürettiği kadar destek verileceğini dile getirdi.
Yumaklı, “Aile işletmelerine tüm hayvancılık desteklemelerinde ilk defa ilave destek veriyoruz. Bu sayede aile işletmeleri temel destekle aynı oranda ilave destek alarak, en az iki kat destek almış olacak” değerlendirmesinde bulundu. Kırsalda kadınlara ve gençlere pozitif ayrımcılık yaptıklarını vurgulayan Yumaklı, ilk defa genç ve kadın üreticilere yüzde 70 ilave destek verdiklerini söyledi.
“En geç 3 yılda kendini gösterir”
Yumaklı, ithalata ve hayvancılıkta ülkenin kendi kendine yetebilmesi için gerekli süreye ilişkin de, “Toplamda bizim yapmış olduğumuz ithalat sadece 600 bin. Toplamda büyük bir oran değil, zaten geriye doğru baktığımızda da üç aşağı beş yukarı bu kadar rakam ithal edilmiş. Ama bizim asıl amacımız şu; bu konu ülkedeki hayvancılıkla ilgili duruma ne kadar etki ediyor?
Yani bu trend sürekli ithalata doğru mu yönleniyor yoksa içerideki hayvancılığın gelişmesiyle ilgili bir sürece mi etki ediyor? Dolayısıyla ilk yaptığımız iş bunu devletin kontrolüne almak oldu. Hemen yarın hallettik biz bu işi demek mümkün değil. Bunların zaman alması söz konusu. Hayvancılıkta bugün başlasanız süt sığırcılığında iki yıl, beside bu üç yıl zaman içerisinde kendini gösterebilecektir” değerlendirmesinde bulundu.
Kredi üst limiti 80 milyon TL’ye çıktı
IPARD desteklerini 42 ilden 81 ile yaygınlaştırdıklarını ve faydalanıcı sayısını artırdıklarını hatırlatan Yumaklı, krediler konusunda Ziraat Bankası ile ortak bir adım attıklarını ve sübvansiyonlu kredilerde, kadınlara, gençlere ve planlı üretim bölgelerine ilave indirim oranları uyguladıklarını anlattı. Yumaklı, hayvancılıkta işletme başına 40 milyon lira olarak verilen kredi üst limitini 60 milyon liraya, ari işletmelerde 80 milyon liraya çıkardıkları bilgisini verdi.
“Karkas ette iki haftadır düşüş var”
Et fiyatlarındaki artışa yönelik eleştirilere de değinen Yumaklı; “Karkas et fiyatlarıyla alakalı, maalesef belli dönemlerde, birtakım bahanelerle bunların artırılması söz konusu oluyor. Karkas etle ilgili fiyat artışı yok, tersine iki haftadır düşüş var. Bizim temel amacımız şu: Üreticimiz hiçbir şekilde zarar etmesin ama makul olandan fazla da bir kâr oluşmasın” dedi. Yumaklı, ramazanın başlamasının fiyatların yükseltilmesiyle ilgili bir gerekçe olarak görüldüğüne dikkati çekerek, “Ticaret Bakanlığımızla çok yakından çalışıyoruz. Haksız kazanca zerre kadar tahammül etmeyeceğiz, bunlarla mücadelemizi sürdüreceğiz” ifadelerini kullandı.
Kırsalda kadınlara verilecek destek 4 kat artıyor
Yeni destekleme modeline ilişkin örnek veren Yumaklı, “Sahibi kadın bir aile işletmesi düşünelim. Mevcut modelde buzağı başına 2 bin 68 lira destek alırken yeni sistemde, ilave aile işletmesi, kadın desteği ve diğer verimlilik destekleriyle 5 bin 200 lira alacak. Yani 2,5 kat fazla destek alacak. Eğer bu işletme, ari işletme olursa ilave destek alacak ve rakam buzağı başına 7 bin 900 liraya kadar çıkabilecek. Yani desteği yaklaşık 4 kat artacak. Diğer taraftan besici aile işletmesi, 20 buzağısını kesime kadar beslerse, kesimde dana başına ilave 4 bin 500 liraya kadar destek alabilecek” dedi
5 yıllık hayvancılık yol haritasında neler var?
Üretim planlaması
Suyu merkeze alacak şekilde, kaba yem üretim kapasitesi, mera varlığı ve yapıları, pazarlama imkânları dikkate alınarak üretim planlaması yapılacak.
Sözleşmeli üretim
Alıcı ve satıcıyı güvenceye alan sözleşmeli üretim modeli yaygınlaştırılacak.
Destekler yaygınlaştırılıyor
-Bütün üreticiler temel desteklerden yararlandırılacak.
-Sınırlama olmaksızın üretilen her buzağı, oğlak ve kuzuya destek ödemesi yapılacak.
-Aile işletmelerine ilave destek verilecek.
-Hayvancılıkta ilk defa genç ve kadın üreticilere ilave destek verilecek.
-IPARD destekleri 81 ile yaygınlaştırılarak faydalanıcı sayısı artırılacak.
– Sübvansiyonlu kredilerde; kadınlara, gençlere ve planlı üretim bölgelerine ilave indirim uygulanacak.
Hastalıklarla mücadelede yeni tedbirler
-Bulaşıcı hastalıklardan koruyucu aşı uygulamaları yaygınlaştırılacak.
– Aile işletmelerinde buzağı, kuzu ve oğlak sağlığını koruyucu tedbirlere ağırlık vererek aşı desteği sağlanacak.
– Hayvan hareketlerini kontrol altına almak için Veteriner Yol Kontrol İstasyonları’nın sayısı artırılacak.
– Ulusal Aşı Üretim Merkezi kurulacak.
– Veteriner Tıbbi Ürün Kontrol Merkezi oluşturulacak.
-Aşı ve ilaçlarda soğuk zincir izleme projesini hayata geçirilecek.
Anaç hayvan üretimi artırılacak
-Hastalıktan ari işletmelerde dişi buzağılara ilave destek verilecek.
-TİGEM ve ESK iş birliğiyle yeni bir projeyle, TİGEM işletmelerinde anaç hayvan üretimi artırılacak.
-Aile işletmelerine anaç hayvan tedarik edilecek
Islah Eylem Planı hayata geçiriliyor
-Genomik Test Merkezi Haziran 2024’te Ankara’da açılacak.
– Genomik seleksiyon ve embriyo transferi yöntemiyle, yüksek genetik kapasiteli yerli boğalar, Ocak 2025’te üretilmeye başlanacak.
-Yerli sperma üretim ve kullanımını teşvik edilecek.
