Hamide HANGÜL
Kredi zorluğu, yüksek faiz oranları ve sürekli artan maliyetlerin etkisiyle bir süredir sert düşen konut satışları, ağustos ayında yakaladığı canlılığı eylüle de taşıdı. Satışa dönen talepte, piyasalarda beklenen faiz indirimi sonrası konut fiyatlarında artış beklentisi, yüzde 1 artışla sınırlı kalan fiyatların reelde yüzde 14,7 gerilemesinin alım fırsatı görülmesi ve ileride satış ve kiralama yoluyla kar beklentisinin yükselmesi etkili oldu.
TÜİK verilerine göre, kiralar eylülde aylık yüzde 7,6, yıllık yüzde 117,4 artış kaydetti. Böylelikle elinde nakit parası olan kişilerin, zam gelmeden ev sahibi olmak ve durgun giden fiyatları kaçırmamak için harekete geçmesiyle, konut satışları bu yıl eylül ayında yüzde 37,3 artışla 140 bin 919’a yükseldi. Böylelikle, son 24 ayın en yüksek konut satışına ulaşıldı. Konut satışları en son Haziran 2022’de 150 bin 509 adetle en yüksek seviyesini görmüştü.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), eylül ayına ilişkin konut satış istatistiklerini açıkladı. Buna göre, Türkiye genelinde konut satış sayısı, eylülde geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 37,3 artışla 140 bin 919’a yükseldi. Ocak-eylülde satışlar, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5,2 artarak 947 bin 236’ya çıktı. İstanbul eylülde konut satışlarında 21 bin 314 ile en yüksek paya sahip il oldu. Bu ili 13 bin 205 ile Ankara, 7 bin 612 ile İzmir izledi. Konut satışının en az olduğu iller ise 74 ile Hakkari, 82 ile Ardahan ve 106 ile Bayburt olarak sıralandı.
İpotekli satışlarda sıçrama
Türkiye genelinde ipotekli konut satışları, eylülde, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 87,4 artarak 15 bin 825’e çıktı. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 11,2 olarak gerçekleşirken, yılık ilk 9 aylık döneminde yüzde 42,6 azalışla 92 bin 310’a geriledi. Eylül ayındaki ipotekli satışların 3 bin 685’i, ilk 9 ayda satışların 21 bin 702’si ilk el satışları olarak kayıtlara geçti.
İlk elde yüzde 31,8 artış
Türkiye genelinde ilk el konut satışı, eylülde yıllık bazda yüzde 47,1 artışla 44 bin 858 olurken, toplamdaki payı da yüzde 31,8 oldu. İlk 9 aydaki satışları da yüzde 12 artışla 300 bin 879’a yükseldi. İkinci el konut satışları da eylülde yüzde 33,1 artışla 96 bin 61’e çıkarken, toplam satışlardaki payı yüzde 68,2 olarak hesaplandı. Yabancılara yapılan satışlar da eylülde, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 31 azalışla 2 bin 22’ye gerilerken, toplam satışlardaki payı yüzde 1,4 olarak hesaplandı. Yabancı alımlarında ilk sırayı 783 konutla İstanbul alırken, Rus vatandaşları 346 adetle ilk sırada yer aldı. Bunu İran 163, Irak 139 konutla izledi.
Satılık fiyatında artış %1’de kaldı
Emlakjet, Eylül 2024 gayrimenkul piyasası raporunu yayımladı. Rapora göre, Türkiye genelindekonut piyasasında fiyat değişimleri sınırlı kaldı. İstanbul’da kiralık konutfiyatları sabit kalırken, satılıkkonut fiyatlarında yüzde 1 artış gözlendi. Kullanıcıların platformda yaptığı aramalara bakıldığında, eylülde tüketicilerin yüzde 61’inin satılıkkonut, yüzde 35’inin ise kiralıkkonutarayışında olduğu görüldü.
Günlük kiralıkkonutaramaları ise yüzde 4 oranında gerçekleşti. Anket verileri, kullanıcılarınkonutarayışında en fazla dikkate aldığı unsurun yüzde 36 fiyat ve yatırım getirisi olduğunu gösterdi. Katılımcıların yüzde 48’i satılıkkonut, yüzde 28’i kiralıkkonut, yüzde 12’si arsa/ tarla, yüzde 3’ü ticari mülk/ işyeri ve yüzde 9’u ise diğer gayrimenkul türleri arayışında oldu. Emlakjet CEO’su Tolga İdikat, “Fiyat ve yatırım getirisi,konut seçiminde belirleyici bir faktör olarak öne çıkıyor, bu durum, artan yaşam maliyetleriyle birleştiğinde kullanıcılarımızın hareketlerini yönlendiren önemli bir etken haline geliyor” dedi.
Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkan Neşecan Çekici: Peşinatı olan alıma geçti
Ertelenen satışların pazara döndüğü görülüyor. Bu tablonun, ‘şirketlerin kendi kampanyalarının işe yaradığını ve peşinatı olanların yakın gelecekte fiyat artışı olabileceği endişesiyle harekete geçtiğini gösteriyor. Kısa vadede faizlerin düşeceği, konut fiyatlarında yukarı yönlü hareket olacağı ihtimali gündemde. Ufak da olsa faizdeki düşüşler ipotekli satış tarafında da kıpırdamalara neden olacak gibi görünüyor.
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Ramadan Kumova: Alım fırsatı görüldü tasarruflar konuta gidiyor
İpotekli satışlarda artışın sürmesini öngörmekteyiz ancak, yüksek faiz ortamına rağmen bu hızlı artışın sürdürülebilir olabilmesi için faiz ortamının da yumuşaması gerekiyor. Son üç ayda hızlı artan konut satışları ve fiyatların enflasyonun gerisinde kalmasını bir arada değerlendirecek olursak; insanlar konutta ciddi bir alım fırsatı görüp harekete geçti ve tasarruflarını konuttan yana kullanmaya başladı.
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik: Nakdi olanlar için fırsat dönemi
Bu artışın en büyük nedeni faiz indirimine gidileceğinin sinyallerinin verilmesi. Finans tarafında parasını yatırımda bulunduranların Türkiye’nin her zaman birinci yatırım aracı olarak değerlendirilen konuta geri dönüşlerini ve yüksek kiralardan dert yananların konut edinmelerini gösterdi. Dediğimiz gibi elinde nakdi olanlar için bir fırsat dönemi diyebiliriz.
EgeYapı Genel Müdürü Didem Güneş: Yıl sonu 1.3 milyon adete ulaşabilir
Talepte asla bir durgunluk yok, satış ofislerimizde bunu hep hissettik. Sadece konut kredisine ulaşmak zor olduğu için üreticilerle veya kendi başlarına yatırımcılar formül üretmek için zaman kaybetti. Bekleyen alıcılar harekete geçti. Satışların yaklaşık yüzde 90’ı kredisiz. Böyle giderse yıl 1,3 milyonun üzerinde bir satışla kapatabiliriz.
Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt: Fiyat artar endişesiyle talep hareketli
Son zamanlarda konut kredi faizlerindeki küçük de olsa aşağı yönlü hareket konut alıcısını harekete geçirdi. Talepkar konut yatırımcısı, beklemekten sıkıldı ve fiyatların daha da artacağı endişesiyle farklı tasarruflarda tuttuğu parasını konuta yatırdı. Bu ivmenin sürmesini bekliyoruz.
