Küresel ölçekte dünyada çeşitli renk ve desenlerle yaklaşık 15 milyar metreküp mermer rezervi bulunduğunu söyleyen Türk Mermer Maden Vakfı Lideri Ersoy Erol, “Türkiye bu zenginliğin yaklaşık üçte birine sahip. Sahip olduğumuz bu yüksek mermer rezerviyle global ölçekte daha yeterli bir pozisyonda olmayı hedefliyoruz. Tüm bunlara karşın tekrar de hedeflediğimiz pozisyona gelmemizin önünde birtakım maniler bulunuyor” dedi.
Türkiye’nin, mermer potansiyelini tam olarak keşfedememesi ve rezervlerini gereğince değerlendirmemesinin mahzurların başında geldiğini söyleyen Erol, “Mermer, yapısı itibariyle çok farklı coğrafyalarda kullanılmaya devam ediyor. Kışın sıcak tutan yapısıyla Kanada, yazın serin tutan özelliğiyle Arap coğrafyasındaki yapılarda sıklıkla tercih ediliyor. Bu yüksek verimliliği yıllar evvel fark eden İspanya, İtalya üzere ülkeler Türkiye’den ucuza aldıkları blok mermerleri kendileri işleyip markalarıyla global pazara satıyor” diye konuştu.
Türkiye’nin global pazara açılma konusundaki en büyük desteğinin fuarlar, bilhassa İzmir Mermer Fuarı olduğuna dikkat çeken Erol, “Bu fuar, her yıl binlerce iştirakçi ve ziyaretçiyle her ülkeden kesim temsilcilerinin buluşma noktası haline geldi. Fuar, ayrıyeten Türk mermer dalı temsilcilerinin eksiklerini görmesi ve gidermesi için büyük bir fırsat sunuyor. Global pazarlarda rekabet gücümüzün artması için İzmir Mermer Fuarı büyük değer arz ediyor” açıklamasını yaptı.
“90 çeşit madenin 77’si Türkiye’de”
Türkiye’nin küreselde ismi geçen 132 ülke ortasından maden çeşitliliği bakımından 10’uncu sırada yer aldığını kaydeden Ersoy Erol, “Küresel ölçekte ticareti yapılan 90 çeşit madenden 77’si Türkiye’de mevcut ve bunların 60 maden çeşidinde üretim yapılıyor. Türkiye’de üretim yapan bin 500 doğal taş ocağı, fabrika ölçeğinde faaliyet gösteren 2 bin tesis, orta ve küçük ölçekli 9 bin atölye yer alıyor. Kesimde istihdam edilen kişi sayısı ise 350. Mermer üretiminin yüzde 65’i Balıkesir, Afyon, Bilecik, Denizli ve Muğla’da yapılıyor” dedi.
Doğal taş kesiminde Uzakdoğu pazarında Çin’in, yüzde 60’lık hisseyle Türkiye’nin en büyük ticaret hacmi bulunan ülke olduğuna dikkat çeken Erol, “Daha çok ham olarak aldığı taşı işleyerek global pazara sunan Çin, ham doğal taş ithalatında, Türkiye ise ihracatında önde geliyor. Çin’e yönelik toplam ihracatımızın yüzde 56’sı ise doğal taş. Son yıllarda küçülen Ortadoğu pazarı ise petrol fiyatlarındaki artış, siyasi belirsizlikler üzere nedenlerle ihracatımızın olumsuz etkilendiği bölge olarak öne çıkıyor” diye konuştu.
Tüm olumsuz havaya rağmen, kesimin ABD’ye yaptığı mermer ihracatında artışın devam ettiğini belirten Erol, şunları söyledi; “Yurtdışı fuarları Türk iştirakçiler için verimli geçiyor. Ancak 2018 yılının mermer kesimi açısından pek olumlu geçtiğini söylenemez. Uzun yıllar en büyük alıcı konumunu koruyan Çin, 2018’i sakinlikle geçirdi ve Uzakdoğu yüklü çalışan ocakları olumsuz etkiledi. Bu durum kesimin ocaklar kısmında büyük bir istihdam kaybına yol açtı. Geçen 10 yılda kesimin lokomotifi pozisyonuna yükselen Burdur ve Isparta’daki bej ocaklarının bir kısmı kapandı, bir kısmı da kapasite düşüşüne gitti. Benzeri formda Bursa ve etrafındaki bej ocakları da kapasite düşürdü.”
“Trendlerin değişmesi birtakım mermer cinslerine talebi azaltıyor”
Durgunluğun tek sebebinin Çin’deki durumdan kaynaklanmadığını kaydeden Lider Ersoy Erol, “Mermer bir manada da moda işi. Dönemsel olarak mimarların kullandığı renkler ve taşlarda trendler değişiyor. 90’lardan beri küresele hakim taş olan bej mermerlerin Amerika’da tercih edilmesi beş yıldır giderek azalıyor. Tekrar Amerika’da başlayan soğuk ve sade renkli taşların trend olması, yıllar içinde Asya ve Ortadoğu’ya da yayıldı. Sonuçta 2018 yılında büyük alıcı pazarlarımızdan hem Çin’de hem de Ortadoğu’da bej mermer talebinin çokça daraldığını, buna rağmen beyaz ve gri taşların revaçta olduğunu görüyoruz” diye konuştu.
Yaşanan süreci dönüşüm olarak tanımlayan Erol, “Bu dönüşüme ayak uydurmak gerekiyor. Bej ocak sahipleri ve bej mermer işleyen fabrikalar, bu istikametteki faaliyetlerinde küçülmeye gitmeli yahut ayakta kalabilmek için fiyatları belirli bir düzeyin üzerinde tutmalı. Birleşme yoluna gitmeleri de gerçek bir formül. Dönüşüm sürecinde talep daralmasının sebebi modanın değişmesi olduğu için üreticiler bej mermerde fiyat indirimine giderek pazarlarını artıramazlar. Talebin düşmesinin sebebi fiyat olmadığı için daha fazla satabilmek ismine fiyat indirimine gidilmesi talebi artırmayacak” dedi.
