Ziya İPEK
Adana Turunçgil Üreticileri Birliği (ADATÜB), 2023 -2024 Üretim Sezonu Değerlendirme Raporu”nu açıkladı. Rusya’daki savaş hali ve Rus para birimi rublenin değer kaybı ve ihracatçıların artan masrafları ile krediye ulaşmakta yaşanan zorluklar, hasat dönemi başlamak üzere iken narenciye sektörünü tedirgin ediyor.
ADATÜB Başkanı Burak Karabucak imzasıyla yayımlanan 5 maddelik raporda, bu sezon maliyetlerdeki artış sebebiyle pahalı bir üretim yapıldığı, Adana’da 3 milyon tona yakın verim beklendiği, artan rekoltenin, rekabetin ve masrafların üstesinden gelebilmek için ihracat desteği istendiğinin altı çiziliyor. Raporun öne çıkan maddelerinde maliyetler, rekabet endişesi, destek talebi var.
Maliyetler arttı, üretim yapmak giderek zorlaşıyor
1-Rapora göre; narenciye üreticileri 2023 — 2024 üretim sezonunda maliyetlerdeki artış sebebiyle pahalı bir üretim gerçekleştirdi. Narenciye üretiminde masraflar bir yıla yayılsa da işçilik masraflarının büyük kısmı yılbaşından mayıs ayına kadar, kullanılan ilaç ve gübrelerin büyük kısmı şubat – eylül ayları arasında, mazot tüketimi ise yıl boyunca devam etti.
Bu mevsimselliği göz önüne alarak mayıs ayı girdi maliyetlerindeki artışı baz alacak olursak, 2022 yılı mayıs ayı için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’nde yıllık artış yüzde 123,72; 2023 yılı mayıs ayında ise yıllık artış yüzde 33,23 hesaplandı.
Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ne dahil edilmeyen asgari ücret artışı ise 2022 mayıs ayında bir önceki seneye göre yüzde 40; 2023 mayıs ayında ise yüzde 220 artmıştı, 2023 yılının geri kalan aylarında masraf kalemlerinin birim fiyatlarında bir düşüş beklenmiyor. Dolayısı ile artan bu maliyetler karşısında üretim yapmak giderek zorlaşıyor.
Adana’da 3 milyon tona yakın verim bekleniyor
2-Türkiye’de 2023-2024 yılı narenciye rekoltesinde ise artış bekleniyor. 2022 yılı mart ayında yaşanan don sebebi ile başta portakal ve limon olmak üzere tüm narenciye üretiminde rekolte düşüklüğü olmuştu. 2023-2024 üretim sezonunda ise rekolteyi etkileyecek kötü hava koşulları yaşanmadığından rekoltenin verimli olması bekleniyor.
Üreticilerden ve sahadan alınan verilere göre ADATÜB’ün rekolte tahmini limon da 800 – 900 bin ton, mandalinada 1 milyon 200 bin – 1 milyon 300 bin ton, portakalda 600 bin – 650 bin ton, greyfurtta 200 bin – 250 bin ton civarında. Bu rekolte tahminleri ışığında Adana’da 3 milyon tona yakın verim bekleniyor.
“Rakip ülkelerdeki rekolte artışı tehdit oluşturuyor”
3-Rapora göre bu sene rakip ülkelerdeki rekolte artışı, Türkiye için tehdit oluşturuyor ve Türkiye ile aynı pazara hitap eden İspanya, Mısır ve Fas gibi ülkelerin üretim miktarlarının her sene arttığı belirtiliyor.
2023 – 2024 üretim sezonunda, İspanya’da özellikle limon ve geç dönem mandalinalarda önemli oranlarda rekolte artışı beklenirken, Huelva bölgesinde erkenci portakallarda verim azlığı, geç dönem yetişen portakallarda ise normal bir rekolte bekleniyor.
Mısır’da ise limon, mandalina ve portakal rekoltesinde, fidan bahçelerinin verimlerindeki atışlarla beraber, ciddi miktarda rekolte artışı bekleniyor. Artan rekabet karşısında pazar kayıpları yaşanıyor.
“İhracat desteği bekliyoruz”
4-Üretim sezonunda ihracat desteğinin sektör açısından büyük önem arz ettiği belirtilen raporda şu ifadelere yer verildi: “Üretim aşamasında yetiştiricilere verilen desteklerin yansımasını artan ürün kalitesinde ve potansiyel rekolte miktarın da gözlemleyebiliyorsak, ihracata yönelik verilen desteklerin de yansımasını sahada göreceğimizden kuşkumuz yoktur. Bu sezon artan rekoltenin, rekabetin ve masrafların üstesinden gelinebilmesi için ihracat desteği verilmesi gerektiğini düşünüyoruz.”
İhracat pazarlarında yaşanan belirsizlikler tedirgin ediyor
5-Rapora göre; ihracat pazarlarındaki barış ortamının bozulması ve ekonomik belirsizlikler üreticilerin satışlarını olumsuz etkiliyor. Ana ihracat pazarı olan Rusya’daki savaş hali ve Rus para birimi olan rublenin değer kaybı ve ihracatçıların artan masraflarının yanında krediye ulaşımda yaşadıkları zorluklar, hasat dönemi başlamak üzere olan narenciye sektörü için tedirginlik yaratıyor.
