Mehmet Hanifi GÜLEL
Kayısı üretim merkezi olan Malatya’da hasat başladı. Bu yıl iklim şartlarının önceki yıllara göre daha iyi geçmesi, rekolteyi artırdı. Tahmini kuru kayısı rekolte komisyonu Malatya Valisi Ersin Yazıcı’nın başkanlığında 107 bin 517 ton olarak açıklandı. Söz konusu rekolte, önceki yıla göre yüzde 38.9 üstünde bulunuyor.
Bu yıl 600 bin ton yaş kayısı rekoltesi beklediklerini ve bunun 100 bin tonunu sofralık olarak tüketileceğini öngören Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, rekoltedeki artışla birlikte kuru kayısı ihracatının da 500 milyon doların üzerinde olacağını belirtti. Bu yılki tahmini kuru kayısı rekoltesinin son 3-4 yıla göre çok verimli olduğuna vurgu yapan Özcan, ihracata yetecek kadar ürünün olduğunu da belirtti.
Yüksek rakımlarda rekolte yüksek
Son üç yıldır rekoltede iklim değişikliğinden kaynaklanan mevsim geçişlerindeki gerek sert soğuk havalar gerekse sağanak yağmurun tahmini rekoltelerde ciddi bir gerilemeye neden olduğunu anlatan Özcan, “Bu yıl kısmen iklim şartlarının geçtiğimiz yıllara göre daha iyi olması kayısı lehine gelişti.
Yükseklik rakımı 650 ile 900 metre aralığında olan yerlerde maalesef bu yıl rekolte az. Fakat 900 ile 1700 arasındaki yükseklik rakımlarında ciddi anlamda bir verim bekliyoruz. Geçen sene kuru kayısı rekoltemiz 77 bin tondu. Bu yıl ise 107 bin ton bekliyoruz” dedi.
Civar iller olan Elazığ Baskil, Kahramanmaraş Elbistan ve Sivas Gürün bölgelerinden de kısmi olark bir rekolte geleceğini kaydeden Özcan, “Hedefimiz, tüketicinin de rahat ulaşabileceği istikrarlı bir fiyat politikasıyla yine 115 ülkeye ihracat yapmak” yorumunu yaptı.
Rekolte arttı, ihracat birim değeri geriledi
Kayısıda 2023/2024 sezonunda kilosu 7.5 ile 7 dolardan ihracat yaptıklarını kaydeden Özcan, ancak bu dönemde ihracat kilogram fiyatının 6 dolar civarında olduğunu aktardı. Özcan, “Bu dönemde şu ana kadar ihracatta 63 bin tonu geçmiş duruma ve gelirimiz ise 350 milyon dolar elde ettik. 1 Ağustos’ta sezonu kapatıyoruz ve temmuz ayında da iyi bir rakamla 70 bin tonla kapatırız diye gayret ediyoruz. Fakat son bu 20 gündür mahsulün yüksek olması nedeniyle fiyatlar, kısmen gerilemiş durumda. 2024’te yüksek rekolteyle beraber hedefimiz 500 milyon dolarlık ihracat. Geçtiğimiz yıllarda rekoltenin bol olduğu dönemlerde biz bu rakamı yakaladık” diye konuştu.
Kayısı işçisinin yevmiyesi 1000 lirayı geçiyor
Malatya’da 6 Şubat depreminden sonra ciddi bir iş gücü kaybı yaşadığını ve göç verdiğini aktaran Özcan, iş gücü probleminin son zamanlarda Türkiye’nin problemi olduğunu, özellikle tarım alanında çalışacak iş gücünün bulmakta zorlaştığını vurguladı. Kayısı toplamak için de bu zorluğu yaşadıklarını bildiren Özcan, “Maalesef tarım alanında hizmet verecek personel istihdam etmek gittikçe zorlaşıyor.
İşçi bulmak zorlanınca, bu sefer mevcutta olan arz talepte bir daralma yaşanıyor. Bu defa ciddi anlamda yüksek fiyatlara yevmiyeli çalışma talebi doğuyor. Şu anda tarım işçilerinin yevmiyesi brüt asgari ücretin 30’da 1’i olarak yer alıyor. Ama şu anda bu fiyatlara personel çalıştırmak zor. Ortalama olarak 700 TL’den 1000 TL’ye kadar işçi yevmiyesi yer alıyor. 1000 liranın üzerinde de talep eden var. Önceki yıllara göre işçi bulmak yüzde 50 zorlaştı” açıklamasında bulundu.
Yaş kayısının kilosu 25 ile 30 lira arasında değişiyor
Yaş kayısı kilogram fiyatlarının 25 TL ve 35 TL bandında yer aldığını aktaran Özcan, “Seçme dediğimiz ürün 30-35 lira aralığında, derme dediğimiz ürün ise 25- 30 lira aralığında bulunuyor. Bizim amacımız bu ürünü üretim maliyetlerinin üzerinde üreticinin mutlu olabildiği ekonomik bir gelir elde etmesi. Ancak, tüketicinin de kolaylıkla ulaşabilmesi. Tabii ki üreticiyi de koruyup kollamak zorundayız. Üretici de ürettiği bu üründen, ekonomik bir gelir de mutlaka elde etmeli ki üretim istikrarı devam etsin. Her iki tarafın mutlu olduğu bir fiyat istikrarı yakalamak zorundayız” dedi.
