Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Lideri Abdurrahman Kaan, güçte Doğu Akdeniz’in Türkiye’nin üretim maksatları için çok bedelli olduğunu söyledi. Kaan, 2023 vizyonu doğrultusunda güç dalına ait Türkiye’nin planlarının iş dünyası olarak gerisinde olduklarını belirtti.
Doğu Akdeniz’de son devirde İsrail, Mısır, Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY), Yunanistan, Lübnan, Suriye ve son olarak Libya ekseninde, tansiyonun giderek artmasına yol açan güç merkezli adımlar atıldığını kaydeden Kaan, sürecin sağlıklı bir biçimde ele alınabilmesi için yakın tarihin yeterli irdelenmesi gerektiğine dikkat çekti.
GKRY’nin Akdeniz’deki güç kaynakları konusunda, adada kelam sahibi olan KKTC ve Doğu Akdeniz’de en uzun kıyı şeridine sahip Türkiye’yi 2000’li yılların başından bu yana göz arkası ederek hareket ettiğini belirten Kaan, Rum idaresinin Mısır’la 2003’te, Lübnan’la 2007’de ve İsrail’le 2010’da imzaladığı kelamda Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) sonlandırma muahedeleriyle bölgeyi tek taraflı olarak 13 parsele böldüğünü vurguladı. GKRY tarafından ilan edilen MEB parsellerinin Kıbrıs’ın güneybatı açıklarındaki 1, 4, 5, 6, 7 numaralı parsellerin Türk kıta sahanlığıyla, 2, 3, 8, 9, 12 ve 13 numaralı parsellerin ise KKTC’nin hak tez ettiği alanlarla çakışmakta olduğu vurgulayan Kaan, bu durumun Türkiye ve KKTC açısından kabul edilebilir bir durum olmadığını söz etti.
Bölgeye ABD, Rusya, İngiltere, Fransa ve İtalya’nın da sonu yok
Bölgeye hududu olmamasına karşın ABD, Rusya, İngiltere, Fransa ve İtalya’nın da milletlerarası güç şirketleriyle bölgede faaliyetlerde bulunduğuna değinen Kaan şu halde konuştu: “Bölgedeki kelamda MEB alanlarında sondaj müsaadesi verilen İtalyan ENI, Fransız Total, Rus Novatek, ABD’li Noble Energy ve Exxon Taşınabilir şirketlerine teminat sağlamak üzere ilgili devletlerin donanmalarının Doğu Akdeniz’de konuşlanması ve AB’nin, üyesi GKRY’e dayanak açıklamaları ile Doğu Akdeniz birçok ülkenin kelam sahibi olmak istediği kıymetli bir merkez haline geldi.
Doğu Akdeniz’e hududu bulunan ülkelerden I·srail’in güç şirketleri, Delek ve Avner, ABD’li ortakları Noble Energy şirketiyle kelamda 12. parselde yer alıyor. Kelam konusu alanda birçok doğal gaz yatağı keşfeden İsrail-ABD paydaşlığı, 2009’da İsrail açıklarında 280 milyar metreküplük rezerve sahip Tamar ve 2010’da da 620 milyar metreküplük Leviathan gaz alanlarının keşfini gerçekleştirdi.
Doğal gaz ihracatında bölgesel tarafta adımlar atan İsrail, Yunanistan ve GKRY ile Akdeniz’in altından Yunanistan’a, oradan da Avrupa’ya gaz gönderecek East-Med isimli bir boru sınırı projesini hayata geçirmek istiyor. Projenin birinci gündeme geldiği vakitte en ekonomik ve mantıklı rotanın Türkiye’den geçtiği gerçeği nedeniyle Türkiye ile yakın temaslar kuran İsrail, sonrasında bölgede ABD’nin de takviyesini almaya çalışarak Türkiye’yi dışlamayı amaçlayan ittifaklar oluşturdu.”
Kaan, Türkiye’nin bölgedeki varlığını ve ekonomik faaliyetlerini artırarak kendisini Akdeniz’de kuşatmaya, Kıbrıs adası ile bağını koparmaya, güç kaynaklarını gasp etmeye yönelik atılımlara karşılık sert atılımlarla karşılık verdiğini söz etti.
En çok gelişmekte olan ülkeler etkilenecek
Artan nüfus ve endüstrileşmeye paralel olarak tüm dünyada güç talebinin giderek arttığını kaydeden Kaan, bu durumun bilhassa gelişmekte olan ülkelerde daha tesirli olacağını kaydetti. Avrasya üzerinden yapılan nakillerdeki artışın Türkiye açısından çok değerli bir hale geldiğini kaydeden Kaan, Türkiye’nin stratejik pozisyonuyla hem kara hem de boğaz trafiği ile geçişe hizmet verdiğini vurguladı. Türkiye’nin yakın hudut bağlantıları ve ittifaklar açısından tehlikeli bir jeopolitik pozisyonda yer aldığını vurgulayan Kaan, son periyotlarda güzelce barizleşen etnisite sorunları, Avrupa’da siyasallaşan ayrılıkçı etnik hareketler, AB süreci ile memleketler arası ticarette ve WTO nezdinde artan Çin tesiri üzere gelişmeler karşısında, “Türkiye’nin köprü kimliği”nin Türkiye’ye yüklediği risk ve fırsatların çok yeterli tahlil edilerek risklerin minimize ya da nötralize edilmesi, fırsatların ise geliştirilip, güncellenerek ulusal çıkarlarımız doğrultusunda kullanılabilmesi gerektiği kaydetti.
Demir İpek Yolu, ticarete ivme katacak
Kamuoyunda “Demir İpek Yolu” olarak bilinen Bakü Tiflis-Kars (BTK) demir yolu sınırının hizmete girmesi, Türkiye ve bölge ülkeleri ortasındaki ticarete ivme katacak. MÜSİAD yapılan açıklamaya nazaran, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve periyodun Gürcistan Başbakanı Giorgi Kvirikaşvili nin iştirakiyle Ekim 2017 de açılışı yapılan BTK demir yolu sınırı, dün yapılan seferle birinci ihracatını gerçekleştirdi.
Açıklamada görüşlerine yer verilen MÜSİAD Lojistikte Yeni Yaklaşımlar ve Yeni Ticaret Yollar Komite Lideri Ahmet Yayman, BTK demir yolu çizgisinin Türkiye’nin memleketler arası ölçekte ticaret hacminin artmasına büyük katkı sağlayacağını vurguladı.
MÜSİAD Azerbaycan Bakü Lideri Abdurrahman Uzun da projenin 3 ülkenin iktisadına sağlayacağı yararın net olarak görüleceği bir periyoda girildiğini belirtti.
MÜSİAD Gürcistan Tiflis Lideri Mustafa Özgür Yücel ise iki dost ve kardeş ülke ortasında yapılan bu yatırımın var olan ticareti daha âlâ noktalara taşıyacağını aktardı.
