Uğurcan GÖKÇEN / dunya.com
Avrupa dizel araçları yasaklamayı tartışıyor. Elektrikli araçlar da bu kapsamda öne çıkıyor, hükümetler tarafından düşük vergiyle teşvik ediliyorlar. Türkiye bir yandan yerli marka otomobil için çalışmalara başlarken, yollarda da elektrikli araçlar giderek artıyor. Elektrikliye dönüşte temel amaç daha az karbon emisyonu! Lakin bunun gerçek manada sağlanabilmesi için, elektrikli araçların kullandığı elektriğin üretim biçimi de kıymetli. Bu araçlar yollarda çoğaldıkça kullanılan güç – elektrik de artacak. Pekala bu elektrik şayet tartıyla kömür santrallerinden geliyorsa ve bu santralleri daha çok çalıştıracaksa, beklenen “çevreci” yarar sağlanabilir mi? Türkiye Güç İktisadı Derneği Lideri Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu da çok vakit gözden kaçan bu noktaya dikat çekiyor. Kumbaroğlu’nun tahliline nazaran, şayet güç üretiminde kömürün hissesi yüksek olur ve giderek artarsa, 2021’de yollara çıkması beklenen ‘yerli oto’yu yol açılan karbon emisyonu salınımı bakımından bir ‘dizel’e dönüştürebilir.
Elektrikli aracın kullanımı sırasında ortaya çıkan emisyon ölçüsü değil de muhtaçlığı olan elektriğin üretimi sırasında ortaya çıkan emisyon ölçüsü, dizel araçlarda ise hem dizel yakıtın üretimi hem de aracın çalışması esnasında ortaya çıkardığı emisyon ölçüsü dikkate alınarak yapılan hesaplama farklı bir tablo ortaya koyuyor: Lüks bir araba markasının iki farklı aracı karşılaştırılarak elde edilen bilgilere nazaran, Türkiye yollarındaki elektrikli bir araç, dizel aracın yaklaşık yüzde 65’i kadar karbon emisyonu salımı gerçekleştiriyor. Araba markasının ‘doğaya saygılı’ aracının elektrik tüketimi ortalama 100 kilometrede 14.3 kWh. Tüketilen elektriğin üretimi sırasında ortaya çıkan karbondioksit emisyonu Türkiye’nin bugünkü üretim kompozisyonu ile ortalama 484 g/kWh. Aracın muhtaçlık duyduğu elektrik gücünün üretimi sırasında 69 g/km karbon emisyonu salımı gerçekleşiyor. Birebir markanın dizel aracı ise 100 kilometrede ortalama 4 litre yakıt tüketiyor. Bunun ortaya çıkardığı emisyon 106 g/km. Ortadaki fark kilometre başına 37 g/km! Münasebetiyle bugün için tüketicinin dizel yerine elektrikli araç tercih etmesi karbon salımı emisyonunu yalnızca üçte bir oranında azaltıyor.
Verileri paylaşan Prof. Dr. Kumbaroğlu, hususla ilgili olarak, “Elektrik üretimindeki karbon salımı emisyonunun asıl kaynağı kömür. Türkiye’de elektrik üretiminin bugün yaklaşık üçte biri kömüre dayalı ve bunun büyük kısmı da ithal kömür. Gelecekte elektrik üretiminde kömürün hissesinin ve hasebiyle karbon yoğunluğunun artması elektrikli araçların etrafa olumlu tesirini azaltacak. Elektrik üretiminden kaynaklı karbon salımı emisyonunun 741 g/kWh üstüne çıkması, elektrikli araçları etrafa faydadan çok ziyanlı hale getirebilir” dedi.
Elektriğin ne kadarı kömürden?
Halen elektrik üretiminin yüzde 37,23’ü doğalgaz santrallerinden, yüzde 18.73’ünün ithal kömür ve yüzde 15.13’ünün yerli kömür santrallerinden karşılanıyor. Türkiye’de 2017 sayılarına nazaran, 10’u ithal kömüre dayalı üretim yapan 26 kömür yakıtlı termik santral var. Müsaade süreçleri başlatılmış, 60 da yeni kömür yakıtlı termik santral projesi mevcut.
